बौद्ध धर्म, जातीव्यवस्था आणि अस्पृश्यता
जातीव्यवस्था ही एक सामाजिक व्यवस्था आहे जी एखाद्या व्यक्तीच्या जन्मावर आधारित त्याच्या सामाजिक आणि आर्थिक स्थितीचे निर्धारण करते. ही व्यवस्था जगभरातील अनेक संस्कृतींमध्ये आढळते, परंतु ती प्रामुख्याने हिंदू धर्माशी जोडलेली आहे.
बौद्ध धर्मात जातीव्यवस्था आणि अस्पृश्यता नाही, असे अनेक लोक मानतात. तथापि, हे खरे नाही. बौद्ध धर्माच्या इतिहासात, जातीव्यवस्था आणि अस्पृश्यता अनेकदा आढळली आहे.
या लेखात, आम्ही बौद्ध धर्मात जातीव्यवस्था आणि अस्पृश्यतेच्या इतिहासाचे आणि वर्तमानाचे विश्लेषण करू.
बौद्ध धर्मात जातीव्यवस्था आणि अस्पृश्यतेची सुरुवात कशी झाली?
बौद्ध धर्माच्या संस्थापक, गौतम बुद्ध, जातव्यवस्थेचे कट्टर विरोधक होते. त्यांनी शिकवले की सर्व लोक समान आहेत आणि त्यांना समान अधिकार आणि संधी असाव्यात. तथापि, बुद्धाच्या मृत्यूनंतर, बौद्ध धर्मात जातीव्यवस्था हळूहळू विकसित होऊ लागली.
या विकासाचे अनेक कारणे होती. एक कारण म्हणजे बौद्ध धर्माचे हिंदू धर्माशी जवळचे संबंध. हिंदू धर्मात जातीव्यवस्था एक प्रमुख घटक आहे, आणि बौद्ध धर्मात प्रवेश केलेल्या अनेक लोकांनी त्यांचे हिंदू जातीचे स्वरूप कायम ठेवले.
दुसरे कारण म्हणजे बौद्ध धर्माच्या लवचिकतेमध्ये होते. बौद्ध धर्मात, भिक्षू आणि भिक्षुणींना कोणत्याही जातीतून प्रवेश दिला जाऊ शकतो. यामुळे, जातीव्यवस्था बौद्ध धर्मात प्रवेश करू शकली.
बौद्ध धर्मात जातीव्यवस्था आणि अस्पृश्यतेचा इतिहास
बौद्ध धर्मात जातीव्यवस्थेचा इतिहास जटिल आहे. काही काळासाठी, जातीव्यवस्था बौद्ध धर्मात एक महत्त्वाचा घटक होता. तथापि, इतर काळात, जातीव्यवस्थेविरुद्ध बौद्ध धर्मात मोठा विरोध झाला आहे.
बौद्ध धर्मात जातीव्यवस्थेच्या उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- जपानमध्ये, बुराकुमीन नावाची एक अस्पृश्य जात आहे. ही जात बौद्ध धर्माच्या आगमनाबरोबर आली असल्याचे मानले जाते.
- थायलंडमध्ये, बुक्की नावाची एक अस्पृश्य जात आहे. ही जात बौद्ध धर्माच्या आगमनाबरोबर आली असल्याचे मानले जाते.
- चीनमध्ये, मियाओ नावाची एक अस्पृश्य जात आहे. ही जात बौद्ध धर्माच्या आगमनाबरोबर आली असल्याचे मानले जाते.
बौद्ध धर्मात जातीव्यवस्थेविरुद्धच्या उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- दक्षिण आशियातील अनेक बौद्ध देशांनी जातीव्यवस्थाविरुद्ध कायदे केले आहेत.
- अनेक बौद्ध नेत्यांनी जातीव्यवस्थेच्या विरोधात आवाज उठवला आहे.
- बौद्ध धर्माचे काही शाळा जातीव्यवस्थेचे कट्टर विरोधक आहेत.
बौद्ध धर्मात जातीव्यवस्था आणि अस्पृश्यता आज
आज, बौद्ध धर्मात जातीव्यवस्था आणि अस्पृश्यता अजूनही आढळते. तथापि, बौद्ध धर्मात जातीव्यवस्थेविरुद्ध वाढत्या विरोधामुळे, ही व्यवस्था कमी होत आहे.
भारतात, जातीव्यवस्था आणि अस्पृश्यता बौद्ध धर्मात एक प्रमुख समस्या आहे. भारतातील अनेक बौद्ध लोक अजूनही अस्पृश्य मानले जातात.
जगभरातील इतर बौद्ध देशांमध्ये, जातीव्यवस्था आणि अस्पृश्यता कमी प्रमाणात आढळते. तथापि, ही व्यवस्था अजूनही काही देशांमध्ये समस्या आहे.
निष्कर्ष
बौद्ध धर्मात जातीव्यवस्था आणि अस्पृश्यता ही एक जटिल समस्या आहे. या समस्येचे अनेक कारणे आहेत, आणि त्याचे इतिहास जटिल आहे.
caste system and untouchability in Buddhism: Education: People need to be educated about the harmful effects of the caste system. They need to learn that all people are equal, regardless of their caste. Legislation: Governments need to pass laws that prohibit discrimination based on caste. Social activism: People need to organize and take action to fight against the caste system. They can do this by protesting, boycotting businesses that discriminate, and supporting organizations that are working to abolish the caste system. The caste system and untouchability are complex problems, but they are not insurmountable. With education, legislation, and social activism, it is possible to create a more just and equitable society where all people are treated with dignity and respect.
