Top News

सरकारी शाळा बंद करण्याचा निर्णय त्वरित रद्द करा

पुरोगामी पत्रकार संघाचे तहसीलदार मार्फत मुख्यमंत्र्यांना पत्र शिरीष उगे (भद्रावती प्रतिनिधी) भद्रावती : राज्य शासनाने सरकारी शाळेच्या संदर्भ...

ads

शनिवार, सप्टेंबर ०८, २०१२

जिल्हा शिक्षण

चंद्रपूर
चंद्रपूर जिल्हा हा महाराष्ट्राच्या नागपूर विभागामध्ये पूर्वेकडील टोकामध्ये स्थित आहे आणि विदर्भ प्रदेशाचा पूर्वेकडील भाग बनलेला आहे. 
    चंद्रपूर जे पूर्वी चांदा म्हणून ओळखले जात असे ते शहर मध्य भारतात महाराष्ट्र राज्याच्या पूर्वेच्या ठिकाणी आहे. शहराजवळ वर्धा नदी वाहते.
    चंद्रपूर ही 12 व्या पासून ते 15 व्या शतकापर्यंत गौड राजवंशाची राजधानी होती आणि त्यानंतर ती नागपूरच्या मराठा भोसलेव्दारा जिंकण्यात आली. 1854 पासून ते 1947 मधील भारताच्या स्वातंत्र्यापर्यंत तो ब्रिटीश मध्यवर्ती प्रांताचा भाग बनलेला होता. शहरामध्ये गौड राजांची थडगी आणि कित्येक देवळे आहेत. परंपरेनुसार चंद्रपूर जिल्हा या अगोदर ‘चांदा’ म्हणून ओळखला जात असे आणि दंतकथेत त्या जागेचे नाव ‘ लोकपूरा ’ होते जे प्रथम
‘इंदपूर ’ म्हणून आणि पुढे चंद्रपूर म्हणून बदलले गेले.
    चंद्रपूर शहरामध्ये भगवान शंकराची रूपे असलेली महाकाली देवी आणि अचलेश्र्वर यांची प्राचीन देवालये आहेत. चंद्रपूर हे चांदा म्हणून देखील ओळखले जाते. हा प्रदेश कच्चे लोखंड, चूनखडी आणि कोळसा अशा खनिज संपत्तीने अत्यंत संपन्न आहे. सिमेंटचे अनेक कारखाने या प्रदेशाच्या ठिकाणी आहेत. शहरा सभोवती मोठ्या संख्येने उपस्थित असलेल्या कोळशांच्या खाणींमुळे हे शहर काळ्या सोन्याचे शहर असेही ओळखले जाते.
    चंद्रपूर जिल्ह्यात 15 तालुके समाविष्ट आहेत ते असे : चंद्रपूर, बल्लारपूर, राजूरा, भद्रावती, वरोरा, चिमूर, नागभीडल (हे रेल्वेचे जंक्शन सुध्दा आहे), ब्रम्हपूरी, सिंदेवाही, मूल, सावली, गोंडपिपरी, कोरपाना, पांभुरणा आणि जिवती.
    रेल्वेमार्गाव्दारे तो भोपाळ, ग्वालियर, इंदोर, नागपूर, झाँसी, आग्रा, नवी दिल्ली, जम्मू तावी, वारंगळ, विजयवाडा, चेन्नई, कन्याकुमारी, वडोदरा, बंगलोर, सिंकदराबाद, हैदराबाद, पुरी, अहमदाबाद, जयपूर, मुंबई-बंगलोर, म्हैसूर, लखनऊ, अलाहाबाद, कानपूर, झाँसी, वाराणसी, गोरखपूर, पटना, गया यांना जोडलेले आहे.
    चंद्रपूर हे जिल्ह्यातील अभियांत्रिकी/ तंत्रानिकेतन/ वैद्यकीय/ कायदा विद्यालये अशा शैक्षणिक सुविधांसाठी ख्यातनाम आहे.
    चंद्रपूर आणि गडचिरोली जिल्ह्यांच्या सीमेच्या बाजूने वहाणारी वैनगंगा नदी ही जिल्ह्याची मुख्य नदी आहे. जिल्ह्यामध्ये वर्धा ही एकमेव बारमाही नदी आहे, जिचा प्रवाह मार्ग इतर दोन मुख्य नद्यांशी तुलना केली असता सर्वांत लांब आहे.
    हे शहर ‘इराई’ नदीच्या तरावर वसले आहे, शहरातून वाहणारी ‘झारपथ’ ही दुसरी नदी आहे. प्रदेशविषयक नकाशानुसार शहराचा उत्तरेकडील भाग उंच आणि दक्षिणेकडील खोलगट म्हणजे 56 मी. आहे. जुने शहर हे अत्यंत मोठ्या अशा 4 भीतींद्वारे वेढलेले आहे. सीटीपीएस ची उच्चभूमी गावठीदेव नाल्याचे उगमस्थान बनले आहे. रेंजर महाविद्द्यालयाची उच्चभूमी मुच्ची नाल्याचे उगमस्थान बनली आहे. हे नाले शहराचे हृद्यस्थानी असलेला  तलाव “रामलू तलाव” यामध्ये विलिन  झाले आहेत. इराई नदीला पुराचा मोठा इतिहास आहे, पुराच्या खुणा शहराच्या गडाच्या भिंतींवर म्हणजे पठाणपुरा प्रवेशव्दारावर दिसत आहेत. चंद्रपूर शहराची उत्तर-दक्षिण लांबी सुमारे 10 किमी. आणि पूर्व-पश्चिम ही 7 किमी आहे. शहराच्या उत्तरेमध्ये इराई नदीवर धरण बनविले असून क्षमता 207 मिलीयन क्युबीक मीटरची आहे

क्षेत्र (चौ.किमी.)11443
तालुक्यांची संख्या (उप जिल्हे)15
नगरांची संख्यासांविधिक नगरे7
प्रगणित नगरे16
महसुली गावांची संख्या1792
लोकसंख्याएकूण2194262
पुरूष1120316
स्त्री1073946
दशकातील वाढीची टक्केवारी (2001-2011)5.95
लोकसंख्येची घनता (व्यक्ती प्रति चौ.किमी.)192
लैगिंकतेचे प्रमाण959
बालकांचे लैगिंकतेचे प्रमाण(0-6 वर्षे)945
एकूण लोकसंख्येशी लोकसंख्येची टक्केवारीअजा14.3
अज18.1
ग्रामीण35.08
साक्षरतेचा दर (7 वर्षे आणि त्यावरील)व्यक्ती81.35
पुरूष88.73
स्त्री73.65

शैक्षणिक आकडेवारी :
व्यवस्थापन आणि प्रवर्गनिहाय शाळा
व्यवस्थापन निहाय शाळाप्राथमिकप्राथमिक उच्च प्राथमिकसहप्राथ उच्च प्राथसह आणि माध्य/उच्च माध्यउच्च प्राथमिकउच्च प्राथ आणि माध्य/उच्च माध्य.सहमाध्य/उच्च माध्य.सहएकूण
शासकीय शाळा081602026
स्थानिक संस्थांच्या शाळा1,062585002501,672
खाजगी अनुदानित11012954031124628
खाजगी विनाअनुदानित11104041672
इतर160000016
विना मान्यताप्राप्त6010007
एकूण1,205732750379302,421

नावनोंदणी :
व्यवस्थापन निहाय शाळांतील नावनोंदणी
शाळा व्यवस्थापनप्राथमिकप्राथमिक उच्च प्राथमिकसहप्राथ उच्च प्राथसह आणि माध्य/उच्च माध्यउच्च प्राथमिकउच्च प्राथ आणि माध्य/उच्च माध्यसहमाध्य/उच्च माध्य.सहएकूण
शासकीय शाळा06113,769038004,760
स्थानिक संस्थांच्या शाळा45,32987,135003,5990136,063
खाजगी अनुदानित14,34730,63629,776077,6941,833154,286
खाजगी विनाअनुदानित7721,30842501,8152374,557
इतर49100000491
विना मान्यताप्राप्त558066000624
एकूण61,497119,69034,036083,4882,070300,781

SHARE THIS

Author:

खबरबात™ (Khabarbat™) हे मराठी माध्यमातील लोकप्रिय वेबपोर्टल आहे. ताज्या बातम्यांसह डिजिटल अपडेट, राजकीय, सामाजिक, पर्यावरण, रोजगार, बिझनेस बातम्या दिल्या जातात. भारत सरकारच्या माहिती व प्रसारण खात्याच्या डिजिटल मीडिया विभागाकडे Intermediary Guidelines and Digital Media Ethics Code) Rules 2021 नुसार नोंदणीकृत आहे.